مسوولیت در برابر خانواده از نگاه قرآن  

خانواده را می‌توان مهمترین کانون پرورش یک انسان در جامعه دانست که شاید در جوامع حاضر با ظهور دیگر نهادهای اجتماعی نقش آن در تربیت افراد، به سوی هرچه کمرنگ‌تر شدن می‌رود .

بخشی از مفاهیم آیه 6 از سوره «تحریم» در رابطه با موضوع هدایت و پرورش اعضای خانواده سخن می‌گوید که در ادامه متن، ترجمه و برخی از مفاهیم مرتبط با آن در آیات دیگر از کلام الله مجید و روایات می‌آید.

متن آیه

«یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا قُوا أَنْفُسَکُمْ وَأَهْلِیکُمْ نَارًا وَقُودُهَا النَّاسُ وَالْحِجَارَةُ عَلَیْهَا مَلَائِکَةٌ غِلَاظٌ شِدَادٌ لَا یَعْصُونَ اللَّهَ مَا أَمَرَهُمْ وَیَفْعَلُونَ مَا یُؤْمَرُونَ»

ترجمه آیه

"ای کسانی که ایمان آورده‌اید! خود و خانواده خود را از آتشی که هیزم آن مردمان (گنهکار) و سنگ‌ها هستند، حفظ کنید. آتشی که بر آن فرشتگانی درشت‌خو و سخت‌گیر نگهبانند و خدا را در آنچه فرمانشان دهد، نافرمانی نکنند و آنچه را فرمان یابند انجام دهند."

مفاهیم مربط با آیه

در آیات متعددی از قرآن به رسالت انسان در برابر خانواده‌اش اشاره شده، از جمله:

«قُوا أَنْفُسَکُمْ وَأَهْلِیکُمْ نَارًا»(سوره «تحریم» آیه 6)"خود و خانواده‌تان را از آتش دوزخ حفظ کنید."

«وَأْمُرْ أَهْلَکَ بِالصَّلاةِ وَاصْطَبِرْ عَلَیْهَا»(سوره «طه» آیه 132) "اهل خود را به نماز فرمان ده و بر آن پایداری کن."

«وَأَنذِرْ عَشِیرَتَکَ الْأَقْرَبِینَ »(سوره «شعراء» آیه 214) "نزدیک‌‌ترین بستگانت را هشدار ده."

«یا بُنَیَّ أَقِمِ الصَّلاةَ وَ أْمُرْ بِالْمَعْرُوفِ»( سوره «لقمان» آیه 17) "فرزندم، نماز به پا دار و امر به معروف کن."

«قُل لِّأَزْوَاجِکَ وَبَنَاتِکَ وَنِسَاء الْمُؤْمِنِینَ »( سوره «احزاب» آیه 59) "ای پیامبر، به زنان و دختران خود و سپس زنان مومنان بگو ..."

« إِنَّ الْخاسِرینَ الَّذینَ خَسِـرُوا انْفُسَهُمْ وَ اهْلیهِمْ یَـوْمَ الْقِیامَهِْْ»( سوره «زمر» آیه 15) "زیانکاران واقعی کسانی هستند که خود و خانواده‌شان در قیامت باخته‌اند."

« إِنَّا کُنَّا قَبْلُ فِی أَهْلِنَا مُشْفِقِینَ»( سوره «طور» آیه 26) "مردان خدا در مورد خانواده دغدغه دارند و بی‌تفاوت نیستند."

«وَکَانَ یَأْمُرُ أَهْلَهُ بِالصَّلاَةِ »( سوره «مریم» آیه 55) "پیامبر، همواره خانواده‌اش را به نماز سفارش می‌کرد."

در روایات نیز توجه بسیاری به این موضوع شده که در اینجا چند نمونه‌ای ذکر می‌شود:

امام علی (ع) می‌فرمایند: «عَلِّمُوا أنفُسَکُم و أهلیکُم الخَیرَ و أدِّبُوهُم»

به خود و خانواده‌تان خیر بیاموزید و به با ادب شدن آنان توجه کنید.

پیامبر اکرم (ص) فرمودند: "کُلُّکُمْ راعٍ، وَکُلُّکُمْ مَسْؤُولٌ عَنْ رَعِیَّتِهِ ... وَالرَّجُلُ راعٍ عَلى‏ اهْلِ بَیْتِهِ ... فَالْمَرْاةُ راعِیَةٌ عَلى‏ اهْلِ بَیْتِ بَعْلِها وَ وُلْدِهِ»

همه شما نسبت به زیردست خود مسوول هستید. مرد، مسوول خانواده‌اش و زن مسوول شوهر و فرزندش است.

منبع:

ـ کتاب دقایقی با قرآن، تالیف حجت‌الاسلام والمسلمین محسن قرائتی، ناشر مرکز فرهنگی درس‌هایی از قرآن، نوبت چاپ پانزدهم زمستان سال 1390

ـ پایگاه تخصصی ترجمه قرآن کریم www.maarefquran.net

دین و اندیشه > دین - همشهری آنلاینی آنلاین